تاریخ پیمایش: ۱/۷/۹۹
افراد تیم پیمایش و بولتینگ دره:
داوود لطفی – پژمان پورشیرزادی – اصغر سلمان‌زاده – مهدی مستوفی – امیرحسین اسماعیلی – میثم اسماعیل‌پور
تنگ رود کلو در منطقه شیوند استان خوزستان واقع شده است. شروع پیمایش این دره از ابتدای دشت سیرک واقع در بلندترین نقطه کوه منگشت و انتهای آن، روستای غریبی‌ها از توابع بخش دهدز شهرستان ایذه است.
طول تنگه در حدود ۵ کیلومتر و کاهش ارتفاع آن در حدود ۱۸۰۰ متر می‌باشد. تعداد آبشارهای دره رودکلو چیزی در حدود ۹۰ آبشار است، که بلندترین آبشار آبی آن ۸۰ متر و بلندترین آبشار خشک آن در حدود ۷۰ متر است.
دره رودکلو بدون شک سخت‌ترین دره ایران از لحاظ کار با طناب محسوب میشود. فرودهای متعدد و فنی، غرق آب‌های طولانی و بلند، فرسایشی بودن پیمایش و … مواردی هست که این دره رو از دیگر دره‌های ایران متمایز می‌نماید.
در اعماق این دره سرد و خشن، کاهش ارتفاع ۷۰۰ متری در مسافت کوتاه طولی ۳۰۰ تا ۴۰۰ متری وجود دارد که گذر از این چالش‌های نفس گیر نیاز به دانش دره‌نوردی، تمرکز بالا برای جلوگیری از هر گونه خطا و آمادگی جسمانی عالی دارد.
بخش اول دره به علت قرارگرفتن در ارتفاع بالا دارای آب و هوای سردی است، دست به سنگ‌های فراوانی در این قسمت دره وجود دارد. بخش دوم دره که خشک می‌باشد دارای فرودهای پیدرپی و در بعضی نقاط همراه با غرق‌آب‌های عمیق است که مستلزم آشنایی با تکنیک عبور از غرق‌آب می‌باشد. در بخش سوم دره جریان‌های آبی خطرناک، سیفون‌ها و اندرکات‌های فراوان، فرودهای متعدد و بلند و آب بسیار سرد وجود دارد.
شرح برنامه:
بلیط هواپیما را برای ساعت ۵ صبح گرفته بودیم تا بتونیم قبل از ظهر به منطقه برسیم، ساعت ۷ صبح رسیدیم فرودگاه اهواز، ماشین از قبل توسط میثم هماهنگ شده بود، سوار شدیم و رفتیم به باع ملک، تو باغ ملک سوار نیسان شدیم و رفتیم سمت دشت سیروک، مسیر gps حرکت تا دشت وجود دارد، حدودا ۴ ساعت طول کشید تا رسیدیم بالاترین نقطه و آخرین جایی که دیگه ماشین میتونست بره، این منطقه محل ییلاق عشایر در فصل گرما هست. اواخر مرداد ماه عشایر کم کم از این منطقه کوچ میکنن و منطقه خالی از سکنه میشه. بعد از پیاده شدن از نیسان و جمع بندی وسایل و بستن کوله ها وسایل اضافی را داخل نیسان گذاشتیم و شروع به حرکت نمودیم. ساعت ۱۳.۳۰ ما با راننده نیسان خداحافظی کرده و به سمت پایین دشت سرازیر شدیم تقریبا ۲۰ دقیقه پایین آمدیم تا کنار رودخانه قرار گرفتیم. خاک این منطقه بسیار متخلخل می‌باشد و اجازه نفوذ آب را می‌دهد به همین جهت دشت عریض همجوار با رودخانه، مرطوب و خیس می‌باشد. کنار رودخانه را حدود ۳ ساعت ادامه دادیم تا به دروازه سنگی رسیدیم، دست به سنگ دروازه سنگی را رد شدیم و باز حدود نیم ساعت ادامه دادیم تا به اول دره رسیدیم. صد قدمی اول دره یک گوسفندسرا وجود دارد که دیواره‌های ان حدود یک متر سنگ‌چین شده است و محل شب‌مانی مناسبی می‌باشد. در حدود ساعت ۵ بود که ما در گوسفندسرا کمپ کردیم، آب رودخانه از کنار آنجا عبور می‌کند و برای تهیه آب مشکلی وجود ندارد. منطقه بسیار سرد می‌باشد و چون چوب زیادی در دشت وجود ندارد آتش را نمی شود دائم روشن نگه داشت، چادرهایی که آقای لطفی جهت این برنامه دوخته بودند را برپا نمودیم و صفحه حلقه‌هایی که جهت بولتینگ این دره همراه آورده بودیم در کوله‌ها تقسیم کردیم. شب سختی را پشت سرگذاشتیم دمای هوا منفی شد و چون کیسه خواب‌ها برای این دما مناسب نبود تا صبح لرزیدیم. با توجه به شرایط و شروع برنامه منتظر طلوع خورشید و گرم شدن هوا ماندیم، پس از طلوع خورشید وت سوت ها رو پوشیده و کوله ها را بستیم و حدود ساعت ۹ صبح پیمایش دره را آغاز کردیم. ابتدای مسیر یک تراورس طبیعی ایجاد کردیم و یک فرود تک نقطه بالا سمت راست زدیم. ارتفاع فرود حدودا ۶ متری می‌باشد و حوضچه سردی زیر آن قرار دارد. دست به سنگ‌های فراوانی در اینجای دره وجود دارد، کاهش ارتفاع محسوس بوده و با هر دست به سنگ حدود چند متری پایین می‌رویم. به یک فرود حدود ۳۰ متری میرسیم کارگاه سمت چپ و تک نقطه برقرار میگردد، آب آبشار یخ زده و مسیر فرود لیز می‌باشد آبشار دوپله بوده و حوضچه سردی زیر آن قرار دارد.
فرودها و دست به سنگ‌ها همینجور ادامه می‌یابد یکی پس از دیگری پشت سر میگداریم، سرعت تیم بسیار خوب هست و بچه‌ها با دقت مسیر را پشت سر میگذارند. کم کم آب دره اندک شده و به درون زمین فرو میرود تا جایی که آب دره خشک میشود.
در حدود ساعت ۱۳ به محل زیبایی رسیدیم که چشمه‌ای در سمت راست ان وجو دارد، بالای چشمه محل کمپ و استتار شکارچی‌ها هست. استراحت کوتاهی کردیم و آب معدنی‌های خالی را از آب چشمه پر کردیم و مجدد پیمایش را در پیش گرفتیم. تا اینجای کار بلندترین فرود حدود ۳۰ متر است. در ادامه به منطقه‌ای رسیدیم که کاسه‌های بزرگ سنگی پشت سر هم وجود دارد اینجای دره کاملا خشک است و دره حالت باز به خود میگرد. روبه‌رو و سمت چپ پرتگاه عمیقی وجو د دارد . یکی از سخت‌ترین قسمت‌های دره رودکلو اینجای دره است، جایی که کاهش ارتفاع حدود ۸۰۰ متری در فاصله طولی ۵۰۰ متری وجود دارد. از سمت راست مجددا وارد دره شدیم، یک فرود کوتاه و یک فرود معلق ۲۰ متری پشت سر هم، ما را وارد دره‌ای تنگ و خشک نمود. این قسمت دره فرودهای پشت سر هم دارد، غرق آب هایی بعضا عمیق و تنگ و فرودهای بلند و کوتاه در اینجا مشاهده میشود. فرودها یک به یک ادامه یافت، تا تاریکی هوا پیمایش را ادامه دادیم. بعصی از غرق آب ها نیاز به تکنیک عبور از غرق آب و ایجاد گایدلاین دارد. بعد از ۱۰ یا ۱۱ تا فرود در یکی از کاسه ها که آب نداشت و بستر ماسه ای دارد، کمپ نمودیم. هوا به نسبت شب اول بهتر بود ولی باد در دره میپیچد، چادرها را زیر کیسه خواب پهن کردیم و پس از صرف شام خوابیدیم. صبح ساعت ۷ بیدار شدیم، صبحانه را خورده و ساعت ۸.۳۰ وت سوت پوشیده و کوله ها را جمع نمودیم و پیمایش را شروع کردیم.
فرودها یکی پس از دیگری ادامه یافت تا به فرود ۷۰ متری رسیدیم، یک تراورس سمت چپ ایجاد کردیم، دو تا ریبلی تک نقطه روی آبشار ایجاد گردید تا از ورود به حوضچه انتهایی جلوگیری شود و طناب راحت‌تر بازیابی شود. از بالای آبشار ۷۰ متری ، آب در کف دره مشاهده میشود و چشمه پرآبی از دل سنگ بیرون میجوشد این قسمت از دره حدود ۲۰ فرود دارد، غرق آب های آلوده با جنازه پرندگان در انتهای بعصی از فرودها ایجاد شده است، پس از ۷۰ متری دو تا فرود دیگر تا کف دره وجود دارد، فرود اخر حدود ۲۵ متر است و انتهای ان، کنار چشمه کف دره است. در حدود ساعت ۱۲.۳۰ در کنار چشمه استراحت کوتاهی کردیم، از اینجای دره به بعد اب سردی در ان جریان دارد ولی عرص دره زیاد است و جریان آبی وجود ندارد، از کنار چشمه فرودهای پیدرپی ۵۰ متری که کارگاه‌ها به هم دوخته میشود برقرار شد، شیب تمامی فرودها مثبت است، بعضی از کارگاه‌ها مصنوعی و بعضی دیگر طبیعی ایجاد گردید. تعداد فرودهای این قسمت دره حدود ۱۲ تا ۱۵ تا فرود است در انتهای فرودها شیب دره کمتر شده و پس از چند تا دست به سنگ در حدود ساعت ۱۷ به بالای آبشار ۸۰ متری رسیدیم. بالای آبشار محل کمپ مناسبی وجود دارد. پس از شرف شام و ارزیابی تجهیزات فنی خوابیدیم. هوا از شب‌های گذشته خیلی بهتر بود، دیواره های بلند در اطراف و آسمان پرستاره شبی زیبا را برای من رقم زد.
صبح ساعت ۷ بلند شدیم و پس از صرف صبحانه کوله ها را جمع کردیم و وت سوت ها را پوشیدیم. سمت راست آبشار یک تراورس دو نقطه ایجاد کردیم، در ادامه دو تا ریبلی بر روی آبشار ایجاد گردید. در پایین آبشار ۸۰ متری حوضچه عمیقی وجود دارد و بسیار سرد است. حوضچه جریان آبی ندارد ولی به علت عریض بودن حوضچه و سرد بودن آن حمایت نفرات انجام میشود. ساعت ۱۱ پایین آبشار ۸۰ متری بودیم و پیمایش را ادامه دادیم. این آبشار جزو زیباترین ابشارهای ایران بشمار میرود بسیار مسحور کننده و عجیب است و نگاه ها رو به خود جذب می نماید.
از اینجای دره به بعد فاقد راه خروج است و دره تنگ میشود، از همه جا آب به دره اضافه میشود، اغلب فرودها بدقلق و زیر اب است و بعصی از فرودها جریان آبی خطرناکی دارد. در صورتی که صبح از بالای ۸۰ متری پیمایش را آغاز کنیم امکان خارج شدن یک روزه از تنگه وجود دارد در غیر اینصورت باید بالای ۸۰ متری کمپ کرده و صبح روز بعد پیمایش را شروع کنیم. در داخل تنگه بعد از آبشار ۸۰ متری محل کمپ مناسبی وجود ندارد، شاید فقط در یکی دو نقطه امکان بیواک وجود داشته باشد.
تعداد فرودهای داخل تنگه زیاد و پشت سرهم است، بعد از هر فرود تا کارگاه بعدی که ایجاد میگردید باید شنا میکردیم، در بعضی از فرودها جریان های خطرناک وجود دارد بعد از فرود ۸۰ متری بلندترین فرود ۴۰ متر است که آبشاری فنی و سخت است زیر این ابشار جریان آبی آندرکات وجود دارد که عبور از ان نیاز به حمایت دارد. چندین سیفون خطرناک در قسمت‌های تنگ دره وجود دارد که به علت سنگ های بزرگی است که در مسیر آب قرار گرفته است.
در اواسط تنگه ی انتهایی، دره به چپ و راست پیچ میخورد و در فرودهای بلند یا گایدلاین‌هایی که کشیده میشود احتمال لاخ شدن طناب وجود دارد، فشار جسمی زیادی در پیمایش تنگه انتهایی وجود دارد و تمرکز بالا و امادگی ذهنی و روحی خوبی را میطلبد. احتمال حادثه و خطا در سرتاسر تنگه وجود دارد و امداد و نجات تقریبا غیر ممکن است. در حدود ساعت ۱۷ آخرین آبشار را فرود رفتیم، پس از فرود آخر آثار آتش شکارچی‌ها را مشاهده کردیم. پس از آخرین آبشار یک ساعت پیاده‌روی در مسیر رودخانه داریم تا به کلبه مجید برسیم، شب را در انجا خوابیدیم. از کلبه مجید تا روستای غریبی ها حدود ۳ ساعت پیاده روی کردیم.
نکات مهمی که باید در پیمایش دره رودکلو در نظر گرفته شود.
– پیمایش دره در بهترین حالت سه روز به طول می‌انجامد، یک روز پیمایش تا ابتدای دره و یک روز پیمایش از انتهای دره تا روستا به مدت زمان برنامه اضافه میگردد.
– عملیات امداد و نجات به علت وجود دیواره‌های بلند، بسیار سخت می‌باشد و هرگونه خطا و حادثه در این دره می‌تواند به زمین‌گیر شدن تیم پیمایش بی‌انجامد
– چشمه در مسیر دره وجود دارد ولی با توجه به اینکه آب در بعضی نقاط به درون زمین فرو میرود و دره خشک میشود، آب به مقدار کافی باید همراه باشد.
– لوازم بولتینگ به دلیل سیل آسا بودن دره و تخریب کارگاه‌ها باید همراه باشد
– پوشاک مناسب برای پیمایش وت پنج میل به بالا می‌باشد
– بعد از ابشار ۸۰ متری دره راه خروج نداشته و تا انتها باید پیمایش شود
– راه های فرار دره بسیار محدود است
– زمان بندی اجرای برنامه حائز اهمیت بوده و جای خواب برای سه شب باید طبق برنامه باشد
– خطر حیوانات وحشی شدیدا حس میشود پس توصیه میگردد که ابتدای پیمایش اول دره و انتهای دره با هماهنگی محلی‌ها و همراه داشتن سلاح باشد
– فرودهای دره رودکلو همراه با سایش طناب است و به دلیل تعدد فرودها کنترل سایش طناب الزامیست
– تعداد افراد تیم حداکثر ۵ تا ۶ نفر آموزش دیده و حرفه ای باید باشد. تیم های مبتدی از ورود به این دره جدا خودداری نمایند
نویسنده گزارش: مهدی مستوفی
